प्रत्येक काम करणार्या माणसाची मोठी अडचण ही आहे की तो महिनाभर पगाराची (Salary) वाट पाहतो आणि पगार आला की कुठे जातो हे कळत नाही. ही एक-दोन लोकांची कथा नाही, तर बहुतांश कष्टकरी लोकांचा यात संघर्ष आहे.
अशा परिस्थितीत आपल्या गुंतवणुकीवर खूप परिणाम होतो कारण त्यासाठी पैसे शिल्लक राहत नाहीत. अशा स्थितीत दर महिन्याचे पगाराचे बजेट बनवून त्यानुसार पैसे खर्च करण्याची गरज आहे. मासिक बजेट बनवण्यासाठी तुम्ही ५०-३०-२० नियमाची मदत घेऊ शकता, ज्यामुळे तुमचे आर्थिक नियोजन सुधारेल.
Home Loan Tips: वेळे आधीच संपवू शकता तुमचे गृह कर्ज, जाणून घ्या हे पर्याय
50-30-20 नियम काय आहे?
50-30-20 हा नियम एलिझाबेथ वॉरन यांनी सुरू केला होता, ज्यांचा यूएस सिनेट आणि टाइम मॅगझिनच्या 100 प्रभावशाली लोकांमध्ये समावेश होता. त्यांनी 2006 मध्ये त्यांच्या ऑल युवर वर्थ: द अल्टीमेट लाइफटाइम मनी प्लॅन या पुस्तकात त्यांच्या मुलीसह याबद्दल लिहिले. या अंतर्गत, त्याने आपल्या पगाराची तीन भागांमध्ये विभागणी केली – गरज, इच्छा आणि बचत.
एलिझाबेथ वॉरेनच्या मते, आपण आपल्या उत्पन्नातील 50 टक्के अशा गोष्टींवर खर्च केला पाहिजे ज्या आपल्यासाठी आवश्यक आहेत आणि ज्याशिवाय आपण जगू शकत नाही. या अंतर्गत घरातील रेशन, भाडे, युटिलिटी बिले, मुलांचे शिक्षण, ईएमआय आणि आरोग्य विमा या गोष्टींचा समावेश करण्यात आला होता.
या नियमाचा दुसरा भाग 30 टक्के आहे, जो एखाद्याच्या इच्छांवर खर्च केला पाहिजे. हे असे खर्च आहेत जे टाळले जाऊ शकतात, परंतु त्यावर पैसे खर्च केल्याने लोकांना आनंद होतो. यामध्ये चित्रपट पाहणे, पार्लरमध्ये जाणे, खरेदी करणे, बाहेर खाणे किंवा एखाद्याचे छंद पूर्ण करणे यांचा समावेश होतो.
त्याचा तिसरा आणि शेवटचा भाग 20 टक्के आहे, जो या नियमानुसार बचतीसाठी ठेवावा. हे पैसे तुमच्या निवृत्तीचे नियोजन, मुलांचे उच्च शिक्षण, मुलांचे लग्न आणि आपत्कालीन निधीसाठी वापरावेत.
उदाहरणासह नियम समजून घेऊ
समजा तुमची मासिक कमाई 50 हजार रुपये आहे. अशा परिस्थितीत, 50-30-20 च्या नियमानुसार, तुम्ही 50 टक्के म्हणजेच 25 हजार रुपये घरगुती गरजांवर खर्च केले पाहिजेत. यामध्ये तुमचे घरभाडे, रेशन, वीज-पाणी बिल, मुलांची फी, कारचे पेट्रोल यांसारख्या अत्यावश्यक खर्चाचा समावेश असेल.
तुम्ही त्यातील 30 टक्के म्हणजे 15 हजार रुपये तुमच्या इच्छेनुसार खर्च करू शकता. या इच्छांमध्ये प्रवास करणे, चित्रपट पाहणे, कपडे खरेदी करणे, मोबाईल-टीव्ही किंवा इतर गॅझेट खरेदी करणे इ.
हे सर्व केल्यानंतर तुमच्याकडे 20 टक्के म्हणजे 10 हजार रुपये शिल्लक राहतील. हे पैसे तुम्ही बचतीत टाकावेत. हे पैसे तुम्ही तुमच्या सोयीनुसार वेगळ्या पद्धतीने गुंतवू शकता. तुम्ही FD करू शकता, निवृत्तीसाठी NPS मध्ये गुंतवणूक करू शकता, PPF मध्ये दीर्घ मुदतीसाठी पैसे ठेवू शकता किंवा म्युच्युअल फंडासारख्या साधनांमध्ये SIP देखील करू शकता. तथापि, अनेक ठिकाणी थोडे पैसे गुंतवणे चांगले.